Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Rehberleri. Geleneksel Tıp Merkezleri Denetim Rehberi
İçindekiler
Kısaltmalar……………………………………………………………………………4
Tanımlar………………………………………………………………………………4
Amaç……..……………………………………………………………………………5
Kapsam……………………….………………………………………………………5
Dayanak………………….……………………………………………………………5
1-Denetim İşlemleri………….…………………………………………………….6
1.1-Denetimin Hukuki Dayanakları……………………………….…………..6
1.2-Denetim Kapsamına Giren Yerler…………………………….……….….7
1.2.1-Uygulama Merkezi………………………………..……..…..7
1.2.2-Ünite…………………………………………..…………..…7
1.3-Denetlemeye Yetkili Kuruluşlar……………………………………….….8
1.4-Denetim Ekibi…………………………………………………………….8
1.5-Denetim Dönemleri……………………………………………………….8
1.6-Denetim Türleri……………………………………………………………8
1.7-Denetim Sırasında Kullanılacak Denetleme Formu………………………9
1.8-Denetim Sonrasında Yapılacak İşlemler…………………………………..9
1.9-Denetim Sonrasında Uygulanabilecek İdari Müeeyideler…………….…10
1.9.1-Uyarma………………………………………………………10
1.9.2-İdari Para Cezası…………………………………………….12
1.9.3-Faaliyet Durdurma……………………………………..……14
1.9.4-Faaliyet İzninin İptali…………………………………….…17
1.9.5-Cumhuriyet Savcılığına Suç Duyurusunda Bulunma……….17
EKLER: EK-1 Denetim Formu……………………………..………….……..18
EK-2 Müeyyidde Formu……………………………………….…21
KISALTMALAR
SB: Sağlık Bakanlığı
SHGM: Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü
SKHK: Sayılı Kanun Hükmünde Kararname
SK: Sayılı Kanun
GETAT: Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları
SBSEY: Sağlık Bakanlığı Sertifikalı Eğitim Yönetmeliği
EAS: Eğitim Alan ve Standartları
TANIMLAR
UYGULAMA: Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarını,
UYGULAMA MERKEZİ: İlgili alanda sertifikası bulunan tabip ve/veya diş tabibi
sorumluluğunda ve bu Yönetmelikte belirlenen uygulamaları yapmak üzere eğitim ve araştırma
hastanesi ve tıp fakültesi veya diş hekimliği fakültesi sağlık uygulama ve araştırma merkezi
bünyesinde kurulan ve Bakanlıkça yetkilendirilmesi halinde eğitim verilebilecek merkezi,
SERTİFİKALI EĞİTİM PROGRAMI: Mezuniyet sonrası; belli bir konuda özel bilgi ve/veya
beceriye dayalı yeterlik kazandırmak amacıyla sağlık alanında düzenlenecek örgün ve/veya
uzaktan eğitim programını,
EĞİTİCİ: Sertifikalı eğitim vermek için gerekli şartlara sahip kişiyi,
KATILIMCI: Yeterlilik kazanmak üzere sertifikalı eğitim programına katılan kişiyi,
PROGRAM SORUMLUSU: sadece bir eğitim programında görev alır ve programın her türlü
iş ve işlemlerinin yürütülmesinden sorumlu olan gerçek kişiyi
EĞİTİM MERKEZİ: Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliğinin Ek-3 ünde
yer alan uygulamalara dönük Bakanlıkça onaylı eğitim düzenleme yetkisi bulunan Bakanlıkça
uygulama konusunda yetkilendirilmiş Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulama Merkezlerini,
İfade eder.
AMAÇ
Bu çalışmanın amacı, geleneksel ve tamamlayıcı tıp
uygulamaları alanında faaliyet gösteren ünite ve uygulama
merkezlerinde yürütülecek denetim faaliyetleri hakkında
bilgilendirme yapmaktır.
KAPSAM
Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının uygulandığı
kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilere ait sağlık
kuruluşlarını kapsar.
DAYANAK
7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel
Kanununun Ek 11 inci maddesine, 11/10/2011 tarihli ve 663
sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve
Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci
maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi ile Geleneksel ve
Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliğinin 16’ncı maddesi
1-DENETİM İŞLEMLERİ
1.1-Denetimin Hukuki Dayanakları
Geleneksel ve tamamlayıcı uygulamaları ile ilgili düzenlemeler yapmak ve
bunları denetlemek görevi Sağlık Bakanlığına kanunlarla ve yönetmelikle
verilen görevler arasında yer almaktadır. Nitekim 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri
Temel Kanunun ek 11. maddesi “Sağlık hizmeti sunumu ile ilgili tüm iş ve
işlemler Sağlık Bakanlığınca denetlenir…” hükmünde olup yine 663 sayılı
Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında
Kanun Hükmünde Kararnamenin 8. Maddesinin (ğ) bendi “Geleneksel,
tamamlayıcı ve alternatif tıp uygulamaları ile ilgili düzenleme yapmak ve
sağlık beyanı ile yapılacak her türlü uygulamalara izin vermek ve denetlemek,
düzenleme ve izinlere aykırı faaliyetleri ve tanıtımları durdurmak”
hükmündedir. Bunun yanı sıra Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları
Yönetmeliğinin 16. maddesi “Ünite uygulama merkezleri, şikayet, soruşturma
veya Bakanlıkça yapılacak olağandışı denetimler hariç olmak üzere,
Müdürlükçe en az bir dahili branşlardan uzman ve bir cerrahi branşlardan
uzman tabibin yer aldığı en az 3 kişilik bir ekip tarafından yılda en az bir defa
denetlenir…” hükmünde olup ünite ve uygulama merkezlerinin denetim
faaliyetlerini Bakanlık ve İl Sağlık Müdürlüklerine vermiştir.
1.2- Denetim Kapsamına Giren Yerler
Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının yapılabileceği ve
Bakanlığımızın denetim kapsamına giren sağlık kuruluşları ile
ilgili açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
1.2.1- Uygulama Merkezi
Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulaması olarak sayılan
yöntemlerin hem uygulanabileceği hem de bu uygulamalarla
ilgili eğitimlerin verilebileceği yerleri ifade eden uygulama
merkezi Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları
Yönetmeliğine göre şu şekilde tanımlanmıştır: “İlgili alanda
sertifikası bulunan tabip ve/veya diş tabibi sorumluluğunda ve
bu Yönetmelikle belirlenen uygulamaları yapmak üzere eğitim
ve araştırma hastanesi ve tıp fakültesi veya diş hekimliği
fakültesi sağlık uygulama ve araştırma merkezi bünyesinde
kurulan ve Bakanlıkça yetkilendirilmesi halinde eğitim
verilebilecek merkezi” ifade eder.
1.2.2- Ünite
Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının yapılabileceği
yerleri ifade eden ünite Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp
Uygulamaları Yönetmeliğine göre şu şekilde tanımlanmıştır:
“İlgili alanda sertifikası bulunan tabip ve/veya diş tabibi
sorumluluğunda ve bu Yönetmelikle belirlenen uygulamaları
yapmak üzere kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek
kişilere ait sağlık kuruluşları bünyesinde kurulan birimleri” ifade
eder.
1.3-Denetlemeye Yetkili Kuruluşlar
Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarının yapılabildiği ve
yukarıda bahsedilen sağlık kuruluşlarını denetleme görevi Sağlık
Bakanlığı ile İl Sağlık Müdürlüklerine verilmiştir.
Geleneksel ve tamamlayıcı tıp uygulamalarını yapabilecek sağlık
kuruluşlarını denetleyecek ekip en az üç kişiden oluşmaktadır.
Unvanları bazında bakıldığında ise şu kişilerden oluşmaktadır;
1 dahili branş uzmanı
1 cerrahi branş uzmanı
1 diğer personel
Yönetmelikte bahsedilen diğer personel ile ilgili kısıtlayıcı bir
hüküm bulunmadığından bu kişi sağlık hizmetleri sınıfında çalışan
bir personel olabileceği gibi bu sınıfta yer almayan bir personelde
olabilmektedir.
1.5- Denetim Dönemleri
Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği
kapsamında faaliyet gösteren uygulama merkezleri ve üniteler il
sağlık müdürlükleri tarafından yılda en az bir defa denetlenmelidir.
1.6- Denetim Türleri
Ünite ve uygulama merkezleri il sağlık müdürlükleri yılda en az bir
defa rutin denetime tabi tutulurlar. Bunun yanı sıra söz konusu
sağlık kuruluşları şikayet, soruşturma veya Bakanlıkça yapılacak
olağandışı denetime tabi tutulabilirler.
1.7-Denetim Sırasında Kullanılacak Denetleme Formu
Denetim ekibi denetimine gittiği yerleri Geleneksel ve
Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliğinin ek-5’inde yer alan,
yedi başlık ve otuz beş sorudan oluşan denetim formu kapsamında
gerçekleştirirler. Denetim formunda ise şu başlıklar yer almaktadır;
1-)İdari İşler
2-)Ünite/Uygulama Merkezi İle İlgili İşler
3-)Acil Hizmetler
4-)Arşiv/Tıbbi Kayıt
5-)Tıbbi Atıkların Kontrolü
6-)Hasta Hakları
7-)Diğer/Genel
1.8-Denetim Sonrası Yapılacak İşlemler
Denetleyenler ve denetlenenler tarafından düzenlenen denetim
formu iki nüsha olarak düzenlenir. Denetim sonrasında ünite veya
uygulama merkezinde bir uygunsuzluk tespit edildiği takdirde ilgili
mesul müdüre bildirimde bulunularak savunması istenir ve
gerektiğinde yönetmelikte öngörülen müeyyideler uygulanır.
1.9-Denetim Sonrasında Uygulanabilecek İdari
Müeyyideler
Ünite ve uygulama merkezlerinde yapılan denetimler
sonrasında tespit edilen uygunsuzluklara göre çeşitli
yaptırımlar uygulanabilmektedir. Bunlar şu şekilde
sıralanabilir;
-Uyarma
-İdari para cezası
-Faaliyet durdurma
-Faaliyet izninin iptali
-Cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunma
Hangi durumda ne yaptırım uygulanacağı aşağıda ayrıntılı
olarak açıklanmıştır.
1.9.1-Uyarma
Yönetmeliğin ek-3’ünde ünitelerde yapılabileceği belirtilen
uygulamalardan başka bir işlem yapıldığının birinci defa
tespiti halinde ünite veya merkez uyarılır ayrıca ilgililer
hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulur.
Uygulamalar hastalığın standart tedavisinin yerine
geçecek ve devam eden tedaviyi aksatacak şekilde yapılamaz
ve bu husus bireylere açıkça anlatılarak onaylanmış rıza
formunda belirtilmelidir. Bu hususa aykırı davrandığı birinci
defa tespit edilen ünite veya uygulama merkezi uyarılır ve
savcılığa suç duyurusunda bulunulur.
Diş hekimliği uygulama ve araştırma merkezlerinde, diş
hastanelerinde ve ağız ve diş sağlığı merkezleri ile diş
polikliniklerinde sadece diş hekimliği alanında uygulama
yapılabilir. Bu hususa aykırı davrandığı birinci defa tespit edilen
ünite veya uygulama merkezi uyarılır ve savcılığa suç
duyurusunda bulunulur.
Ünite ve uygulama merkezinde, yapılan tüm uygulamalar ile
ilgili olarak hastalara ait hasta dosyası hazırlanır. Hastaya ve
uygulamalara ilişkin verilerin elektronik ortamda talep edilmesi
halinde, kişisel sağlık verilerinin mahremiyeti gözetilerek,
Bakanlığa gönderilmesi zorunludur. Buna aykırı davrandığı
birinci ve ikinci defa tespit edilen ünite veya merkez uyarılır.
Yapılan uygulamalara bağlı olarak hastalarda ortaya çıkan her
türlü istenmeyen etki, her ay düzenli olarak müdürlüğe bildirilir
ve bu bilgiler Bakanlığa gönderilir. Buna aykırı davrandığı
birinci ve ikinci defa tespit edilen ünite veya merkez uyarılır.
Uygulamalar için 1/8/1998 tarihli ve 23420 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan Hasta Hakları Yönetmeliğine uygun
“Bilgilendirme ve Rıza Formu” hazırlanır ve uygulama yapılacak
tüm hastalardan rıza alınır. Buna aykırı davrandığı birinci ve
ikinci defa tespit edilen ünite veya merkez uyarılır.
Tabip veya diş tabiplerinin uygulama sertifikası ile
yetkilendirildikleri alan dışında uygulama yaptıklarının birinci
defa tespiti halinde ünite veya merkez uyarılır ve cumhuriyet
savcılığına suç duyurusunda bulunulur.
1.9.2-İdari Para Cezası
Ünite ve uygulama merkezinde, yapılan tüm uygulamalar ile
ilgili olarak hastalara ait hasta dosyası hazırlanır. Hastaya ve
uygulamalara ilişkin verilerin elektronik ortamda talep edilmesi
halinde, kişisel sağlık verilerinin mahremiyeti gözetilerek,
Bakanlığa gönderilmesi zorunludur. Buna aykırı davrandığı
üçüncü defa tespit edilen ünite veya merkeze bir önceki aya ait
brüt hizmet gelirinin yüzde biri oranında idari para cezası
uygulanır. Dördüncü tespitte ise bu para cezası iki katı
artırılarak uygulanır.
Yapılan uygulamalara bağlı olarak hastalarda ortaya çıkan
her türlü istenmeyen etki, her ay düzenli olarak müdürlüğe
bildirilir ve bu bilgiler Bakanlığa gönderilir. Buna aykırı
davrandığı üçüncü defa tespit edilen ünite veya merkeze bir
önceki aya ait brüt hizmet gelirinin yüzde biri oranında idari
para cezası uygulanır. Dördüncü tespitte ise bu para cezası iki
katı artırılarak uygulanır.
Uygulamalar için 1/8/1998 tarihli ve 23420 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan Hasta Hakları Yönetmeliğine uygun
“Bilgilendirme ve Rıza Formu” hazırlanır ve uygulama
yapılacak tüm hastalardan rıza alınır. Buna aykırı davrandığı
üçüncü defa tespit edilen ünite veya merkeze bir önceki aya ait
brüt hizmet gelirinin yüzde biri oranında idari para cezası
uygulanır. Dördüncü tespitte ise bu para cezası iki katı
artırılarak uygulanır.
Ünite ve uygulama merkezinde Ek-2’de yer alan asgari tıbbi
cihaz, araç gereç ve ilaçlar ile ayrıca her uygulama için gerekli
olan tıbbi cihaz, araç ve gereç ile ilaçların bulundurulması
zorunludur. Bu hükme aykırı davrandığı birinci defa tespit
edilen ünite veya merkeze bir önceki aya ait brüt hizmet
gelirinin binde biri; ikinci defa tespit edildiğinde ise binde iki
oranında idari para cezası verilir. Ayrıca eksikliğin giderilmesi
için on beş gün süre verilir.
Ünite ve uygulama merkezinde Yönetmelik ve eklerinde
yer alan bulundurulması zorunlu asgari birimler yer almak
zorundadır. Bu hükme aykırı davrandığı birinci defa tespit
edilen ünite veya merkeze bir önceki aya ait brüt hizmet
gelirinin binde biri; ikinci defa tespit edildiğinde ise binde iki
oranında idari para cezası verilir. Ayrıca eksikliğin giderilmesi
için on beş gün süre verilir.
Amacı dışında faaliyet gösterdiği birinci defa tespit edilen
ünite veya uygulama merkezine bir önceki aya ait brüt hizmet
gelirinin binde üçü, ikinci defa tespit edilene ise binde altısı
oranında idari para cezası verilir. Ayrıca gerekli düzenlemelerin
yapılması için on beş gün süre verilir.
Ünite ve uygulama merkezlerinde herhangi bir faaliyet
alanının veya biriminin yetkisi olmayan kişiler tarafından
kullanıldığının birinci defa tespiti halinde bir önceki aya ait brüt
hizmet gelirinin binde üçü; ikinci defa tespiti halinde ise binde
altısı oranında idari para cezası ile cezalandırılır.
1.9.3-Faaliyet Durdurma
Yönetmeliğe uygun olarak, ruhsat ve faaliyet izin
belgesi veya uygunluk belgesi almadan hizmet verilmesi
halinde Valilikçe faaliyeti durdurma cezası verilir.
Türkiye Cumhuriyeti yasalarınca suç olarak kabul
edilen tıbbi işlemlerin yapıldığının birinci defa tespiti
halinde ünite veya uygulama merkezinin faaliyeti üç ay
süreyle durdurulur.
Yönetmeliğin ek-3’ünde ünitelerde yapılabileceği
belirtilen uygulamalardan başka bir işlem yapıldığının
ikinci defa tespiti halinde ünite veya merkezinin faaliyeti
üç gün süreyle; üçüncü defa tespiti halinde ise on gün
süreyle durdurulur ayrıca ilgililer hakkında savcılığa suç
duyurusunda bulunulur.
Uygulamalar hastalığın standart tedavisinin yerine
geçecek ve devam eden tedaviyi aksatacak şekilde
yapılamaz ve bu husus bireylere açıkça anlatılarak
onaylanmış rıza formunda belirtilmelidir. Bu hususa
aykırı davrandığı ikinci defa tespit edilen ünite veya
uygulama merkezinin faaliyeti üç gün süreyle; üçüncü
defa tespiti halinde ise on gün süreyle faaliyeti durdurulur
ve savcılığa suç duyurusunda bulunulur.
Diş hekimliği uygulama ve araştırma merkezlerinde, diş
hastanelerinde ve ağız ve diş sağlığı merkezleri ile diş
polikliniklerinde sadece diş hekimliği alanında uygulama
yapılabilir. Bu hususa aykırı davrandığı ikinci defa tespit
edilen ünite veya uygulama merkezinin faaliyeti üç gün
süreyle; üçüncü defa tespiti halinde ise on gün süreyle
faaliyeti durdurulur ve savcılığa suç duyurusunda bulunulur.
Ünite ve uygulama merkezinde, yapılan tüm
uygulamalar ile ilgili olarak hastalara ait hasta dosyası
hazırlanır. Hastaya ve uygulamalara ilişkin verilerin
elektronik ortamda talep edilmesi halinde, kişisel sağlık
verilerinin mahremiyeti gözetilerek, Bakanlığa gönderilmesi
zorunludur. Buna aykırı davrandığı beşinci defa tespit edilen
ünite veya merkezin faaliyeti bir gün süreyle durdurulur.
Yapılan uygulamalara bağlı olarak hastalarda ortaya
çıkan her türlü istenmeyen etki, her ay düzenli olarak
müdürlüğe bildirilir ve bu bilgiler Bakanlığa gönderilir.
Buna aykırı davrandığı beşinci defa tespit edilen ünite veya
merkezin faaliyeti bir gün süreyle durdurulur.
Uygulamalar için 1/8/1998 tarihli ve 23420 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan Hasta Hakları Yönetmeliğine uygun
“Bilgilendirme ve Rıza Formu” hazırlanır ve uygulama
yapılacak tüm hastalardan rıza alınır. Buna aykırı davrandığı
beşinci defa tespit edilen ünite veya merkezin faaliyeti bir
gün süreyle durdurulur.
Ünite ve uygulama merkezinde Ek-2’de yer alan asgari
tıbbi cihaz, araç gereç ve ilaçlar ile ayrıca her uygulama için
gerekli olan tıbbi cihaz, araç ve gereç ile ilaçların
bulundurulması zorunludur. Buna aykırı davrandığı üçüncü
defa tespit edilen ünite veya merkezin faaliyeti bir gün
süreyle durdurulur.
Ünite ve uygulama merkezinde Yönetmelik ve eklerinde yer
alan bulundurulması zorunlu asgari birimler yer almak
zorundadır. Bu hükme aykırı davrandığı üçüncü defa tespit edilen
ünite veya merkezin faaliyeti yedi gün süreyle durdurulur.
Amacı dışında faaliyet gösterdiği üçüncü defa tespit edilen
ünite veya merkezin faaliyeti beş gün süreyle durdurulur. Ayrıca
gerekli düzenlemelerin yapılması için on beş gün süre verilir.
Ünite ve uygulama merkezlerinde herhangi bir faaliyet
alanının veya biriminin yetkisi olmayan kişiler tarafından
kullanıldığının üçüncü defa tespiti halinde beş gün süreyle
faaliyet durdurma cezası verilir. Bu kapsamda yetkisiz sağlık
hizmeti sunulduğunun tespiti halinde ise bir ay faaliyet durdurma
cezası verilir ve cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda
bulunulur.
Ünite ve uygulama merkezlerinde Bakanlıkça ilgili mevzuat
hükümlerine göre ilgili alanda sertifikaları bulunmayan ve gerekli
çalıma izinleri olmayan tabip, diş tabibi ve diğer sağlık personeli
çalıştırıldığının birinci defa tespiti halinde on gün; ikinci defa
tespiti halinde ise üç ay süreyle ünite veya merkeze faaliyet
durdurma cezası verilir.
Tabip veya diş tabiplerinin uygulama sertifikası ile
yetkilendirildikleri alan dışında uygulama yaptıklarının ikinci
defa tespiti halinde ünite veya merkezin faaliyeti üç gün süreyle;
üçüncü defa tespiti halinde ise on gün süreyle faaliyeti durdurulur
ve cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulur.
1.9.4-Faaliyet İzninin İptali
Türkiye Cumhuriyeti yasalarınca suç olarak kabul
edilen tıbbi işlemlerin yapıldığının ikinci defa tespiti
halinde ünite veya uygulama merkezinin izin belgesi iptal
edilir.
Ünite ve uygulama merkezlerinde Bakanlıkça ilgili
mevzuat hükümlerine göre ilgili alanda sertifikaları
bulunmayan ve gerekli çalıma izinleri olmayan tabip, diş
tabibi ve diğer sağlık personeli çalıştırıldığının üçüncü
defa tespiti halinde merkezin faaliyet izni iptal edilir.
1.9.5-Cumhuriyet Savcılığına Suç Duyurusunda
Bulunma
Yönetmeliğe uygun olarak, ruhsat ve faaliyet izin
belgesi veya uygunluk belgesi almadan hizmet verilmesi
halinde Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda
bulunulur.
DENETİM REHBERİ VE EKLERİ İÇİN TIKLAYINIZ
Son yorumlar